Saturday، ۱۲ Khordaad ۱۴۰۳
مگس سفید با نام علمی سفیدبالک، یکی از رایجترین آفات برای میوههای گلخانهای و گیاهان زینتی از جمله خیار، گوجهفرنگی، سیبزمینی، فلفل و گل رز است. بزرگترین معضل برای کنترل جمعیت مگس سفید، سرعت تولیدمثل بسیار زیاد این حشرات است. همچنین برخی انواع سفیدبالک بهسرعت در برابر سموم شیمیایی مقاومت نشان میدهند و در نتیجه، کنترل شیمیایی مگس سفید با چالش مواجه میشود. همچنین، در کنار آسیب فیزیکی سفیدبالک به محصولات، هجوم این حشرات میتواند با ایجاد عسلک و «کپکهای دودهای» (Harbor Sooty Molds) همراه شود. وجود عسلک یا کپک دودهای با کاهش حجم محصولات و ایجاد استرس در باغدار همراه است. بهترین راه کنترل سفیدبالک، استفاده از آفت کش گیاهی سالپیپست است. در این مطلب از مجله طوبایو، به طور کامل با تمام شیوههای کنترل سفید بالک آشنا میشویم. همچنین درصورت نیاز به مشاوره بیشتر، شماره «۰۹۳۹۹۶۸۹۹۰۵» راه ارتباطی طوبایو با گلخانهداران و باغداران عزیز هست.
در ادامه، امام راهکارهای کنترل مگس سفید را در یک نگاه مشاهده میکنیم.
مگس سفید یا سفید بالک، با مکیدن شیره گیاهان، باعث کاهش توان آنها میشوند. بهویژه، پوره مگس سفید حجم بسیار زیادی از شیره گیاهان را بهطور کامل تخلیه میکنند. تخلیه شیره گیاهان منجر به زرد شدن برگ آنها میشود و با ادامه این روند، برگها بهطور کامل خشک میشوند و از بوته میافتند. همچون بسیاری دیگر از حشرات مکنده مثل شتهها و شپشکها، سفید بالک یا مگس سفید نیز میتواند منجر به خشک شدن کامل گیاهان شود.
جالب اینجاست که سفیدبالکها حتی بیش از توانایی هضم خود، شیره گیاه را میخورند و قند موجود را بهصورت مادهای چسبنده، شیرین و شفاف با نام عسلک خارج میکنند. عسلک تولید شده از سفیدبالک، تمام سطح برگ را میپوشاند و شرایط را برای رشد قارچ دودهای سیاه آماده میکند. در برخی از مناطق، بعضی از گونههای مگس سفید، انواع مختلفی از بیماریهای گیاهی را با خود منتقل میکنند.
از نگاه گلخانهداران، سفیدبالک یا مگس سفید تودهای از حشرات ریز و سفیدرنگی است که همواره بر فراز گیاهان آلوده پرواز میکنند. با توجه به توانایی پرواز سفیدبالک، کنترل این حشرات چندان آسان نیست. این حشرات، میتوانند بهسرعت افزایش بیابند.
بررسی گیاهان پیش از کاشت، ایزوله کردن گیاهان میزبان و استفاده از آفتکشهای ارگانیک تنها برخی از شیوههای کنترل مگس سفید هستند. در ادامه، تمام آنها را توضیح میدهیم.
بررسی گیاهان پیش از کاشت
ایزوله کردن گیاهان میزبان
استفاده از آفتکُشهای ارگانیک
استفاده از صابونهای باغبانی
استفاده از شکارچیان طبیعی
استفاده از گیاهان دافع
استفاده از انواع حشرهکشها
استفاده از جاروی هوشمند
استفاده از کارتهای زرد چسبنده
استفاده از مالچ و کود مناسب
آب دادن به گیاهان
استفاده از کرم خاکی
استفاده از گیاهان محافظ
استفاده از فسفر و منیزیوم
رعایت بهداشت عمومی محیط گلخانه
استفاده از روغنهای باغبانی
کمک گرفتن از نور مستقیم خورشید
استفاده از مایع ظرفشویی و آب
پایین نگه داشتن سطح نیتروژن موجود در خاک
استفاده از اسپری جلبک
استفاده از پرندگان
استفاده از اسپری جدایه بومی قارچ
هر کدام از این شیوهها میتوانند به کنترل مگس سفید کمک کنند و بسته به امکانات موجود، ویژگیهای گلخانه و حجم طغیان آفت، میتوانیم از آنها استفاده کنیم.
توجه داشته باشیم که آفت سفیدبالک بهسرعت میتواند از گیاه میزبان به سایر گیاهان نیز منتقل شود. قبل از کاشت، گیاهان جدید را بهطور دقیق بررسی کنیم که دارای این آفت نباشد. همچنین، شاخ و برگ و ریشه گیاهان را با آب آغشته به صابون بهخوبی بشوریم تا مطمئن شویم که هیچ اثری از تخم، پوره یا مگس سفید بالغ وجود ندارد.
خبر خوب این است که تشخیص مگس سفید بهراحتی اتفاق میافتد و میتوان قبل افزایش تعداد آفت، جلوی افزایش آن را گرفت. در مراحل اول آلودگی، درصورتیکه گیاهان محدودی را بهعنوان میزبان سفیدبالکها پیدا کردهایم، بهسرعت این گیاهان را ایزوله کنیم و بعد از نابود شدن کامل مگس سفید، دوباره در کنار سایر گیاهان قرار بگیرند. این دوره ایزولهسازی میتواند برای چند روز و بهصورت محدود انجام شود اما از گسترش آسیب جلوگیری میکند. در این مرحله، گیاه را با دقت مشاهده کنیم و مگسهای سفیدی که در مرحله تخم یا شفیرگی هستند را بهصورت دستی تمیز کرده یا برگهایی که حجم زیادی از آنها را در بر دارد، با دست جدا کنیم.
انواع آفتکُشهای ارگانیک مانند «سالپیپست»، راهبردیترین گزینه برای مقابله با انواع آفات هستند. این آفتکشها، هیچگونه باقیمانده سمی ندارند و همچنین، بدن سفیدبالک نسبت به آنها مقاومت پیدا نمیکند. همچنین، انواع آفتکشهای ارگانیک بر خلاف سموم شیمیایی، به حشرات محافظ و شکارگران طبیعی مگس طبیعی آسیبی نمیزنند. در نتیجه، محصولات باغی و گلهای تزئینی از جنبههای مختلفی نسبت به مگس سفید مقاوم میشوند. در صورت نیاز به آشنایی بیشتر به آفتکشهای ارگانیک، میتوانیم با شمارهگیری «۰۹۳۹۹۶۸۹۹۰۵»، از متخصصان مجموعه طوبا بایو کمک بگیریم.
تمیز بودن محیط باغ یا گلخانه در کاهش آفات و مقاومت بیشتر گیاهان تأثیر بسیار زیادی دارد. بهطور دقیقتر، شستوشوی مداوم عسلک و شیرهها با کمک صابونها بر روی اثرگذاری آفتکُشهای تماسی و کاهش حجم آفات تأثیرگذار است. همچنین، مرطوب شدن گیاه با صابونهای باغبانی، میزان چسبندگی آفتکُشها را افزایش میدهد. در ادامه، برخی از این صابونها را معرفی میکنیم.
«صابون نانووِت» (Nano Wett): صابون نانووِت با کمک تکنولوژی نانو، درمقیاس ریزذره بر روی گیاهان قرار میگیرد و سطح بسیار بیشتری از گیاه را میپوشاند.
«صابون اوکسیدیت» (OxiDate): صابون اوکسیدیت، محصولی زیستسازگار است و با طیف گستردهای از قارچکُشها و باکتریکُشها مورد استفاده قرار میگیرد.
«صابون سانیدیت» (SaniDate): صابون سانیدیت از پراکسید هیدروژن بهوجود آمده و توانایی آفتکُشی بسیار بالاتری دارد. همچنین، بعد استفاده نیازی به شستوشوی مجدد محصولات وجود ندارد و باقی مانده سمی از خود بهجا نمیگذارند.
یکی از شیوههای کنترل مگس سفید و تأثیرگذاری بیشتر انواع آفتکشهای ارگانیک و شیمیایی، استفاده از صابونها و پاک کردن عسلک موجود بر درختان است.
هر کدام از حشرات، شکارچیانی در طبیعت دارند که باعث کنترل جمعیت آنها میشوند. برخی از دشمنان طبیعی مگس سفید شامل نژادهایی از عنکبوتها، کفشدوزکها و بالتوریها میشوند.
بالتوریها: با آزادکردن «بالتوریهای سبز» (Green Lacewing) در ابتدای فصل، این حشرات شروع به خوردن پورهها و تخم سفیدبالک میکنند. در نتیجه، پیش از اینکه تعداد مگس سفید افزایش پیدا کند، جمعیت آنها بهصورت بیولوژیک کنترل میشود.
زنبورها: زنبور «پازیتوئید» (Parasitoid) یکی از رایجترین حشرات برای مقابله با مگس سفید است.
البته، استفاده مکرر از سموم شیمیایی با نابودی این حشرات همراه است و میتواند خسارات زیادی را محصولات وارد کند. اگرچه، در باغهای سر باز یا انواع گلخانههای غیرسرپوشیده، تعمین دما و نور مناسب این حشرات چندان ساده نیست.
رایحه ناشی از برخی گیاهان بهصورت طبیعی، مگس سفید را دفع میکند و از سایر گیاهان گلخانه یا باغ محافظت میکنند. در ادامه، تمام این گیاهان را معرفی میکنیم.
«گیاه شوید» (Dill): گیاه شوید بوی شدیدی دارد و این بو برای بسیاری از حشراتی قدرت بویایی بالایی دارند، آزاردهنده است. در نتیجه، بوی تند گیاه شوید باعث دفع شدن حشرات میشود.
«علفگربه یا گل نپتون» (Catnip): رایجه موجود در گیاه علفگربه، همچون گیاه شوید، دارای بوی شدیدی است که باعث دفع شدن حشرات از جمله سفیدبالک یا مگس سفید میشود.
«گیاه پونه» (Beebalm): بوی تند و شدید موجود در پونه نیز باعث دفع شدن و دور شدن مگس سفید میشود.
«گیاه ریحان» (Basil): عطر موجود در برگهای ریحان نیز باعث کاهش فعالیت مگس سفید میشود. اما باید توجه داشت که سفیدبالک میتواند منجر به آلوده شدن این گیاه شود.
«گیاه پیازچه» (Chives): با توجه به اینکه سفیدبالکها به طعم شیرین شیره گیاهان تمایل دارند، ترکیبات گوگردی موجود در پیازچه باعث دفع شدن این حشرات میشود.
اگر بدانیم از چه گیاههایی برای کنتل مگس سفید استفاده کنیم، نیاز بسیار کمتری به سموم شیمیایی خواهیم داشت.
انواع حشرهکُشهای تماسی نیز بهسرعت جمعیت مگس سفید را کاهش میدهند. تنها باید توجه داشت که استفاده مکرر از حشرهکُشهای شیمیایی، میتواند با باقیمانده سمی همراه باشد. در حالیکه، حشرهکُشهای ارگانیک با چنین مشکلی همراه نمیشوند.
اگر در مراحل ابتدایی از وجود مگس سفید یا سفیدبالک مطلع شدهایم، میتوانیم از جاروی هوشمند سبک و دستی استفاده کنیم. استفاده از جارو یکی از سادهترین شیوههای حذف و نگهداری مگس سفید است. با کمک جاروی هوشمند دستی و سبک، میتوانیم مگس سفید موجود را در دام بیاندازیم. ساعات ابتدایی صبح بهترین زمان برای به دام انداختن مگس سفید است. در این زمان، هوا خنکتر است و سرعت پرواز مگس سفید نیز کمتر بوده و بهراحتی جارو میشوند. در نهایت، کیسه جاروی هوشمند را خارج کنیم و در کیسه زباله بزرگتری قرار دهیم و آن را برای ۲۴ ساعت در فریزر قرار دهیم تا مگس سفید بالغ موجود در کیسه بهطور کامل فریز شده و نابود شود. استفاده از جاروی هوشمند در ابتدای حمله مگس سفید و زمانی که تخمگذاری چندانی انجام ندادهاند، بهترین راه برای نابود کردن مگس سفید است.
از آنجا که مگس سفید بهصورت گروهی حرکت میکند، گیر انداختن این حشرات بهصورت دستهجمعی فرایندی سادهتر است. درصورت شناسایی زودهنگام، با استفاده از کارتهای زرد چسبنده در محیط گلخانه، میتوانیم مگس سفید را کنترل کنیم. همچنین، وجود عسلک بر روی برگ گیاهان نیز میتواند نشانهای از وجود مگس سفید باشد. عسلک، مادهای شفاف و چسبنده (نوچ) است که آفات با مصرف شیره گیاهان و دفع قند موجود در آن ایجاد میکنند. در صورت وجود عسلک، برای بهکار بردن انواع آفت کش، ابتدا باید عسلک را با انواع صابون از جمله صابون نانووِت بشوریم.
بهکار بردن کودهای مغذی و مالچ در خاک گیاهان، تابآوری گیاه را در برابر مگس سفید افزایش میدهد. بعلاوه، برخی از انواع مالچ مانند مالچ بازتابنده آلمینیوم باعث کور شدن مگس سفید میشود یا «کود دانهای» (Granular Fertilizer)، میتوانند بهعنوان محافظان طبیعی نقش ایفا کنند.
داشتن گلخانه یا باغی با گیاهان قدرتمند و تابآور، یکی از بهترین راهها برای جلوگیری از حمله مگس سفید است. بهویژه در زمانهای خشکسالی یا کمبارش سال، گیاهان نسبت به انواع آفات آسیبپذیرتر میشوند و نیاز به آبیاری دقیقتری دارند. تنها باید توجه داشته باشیم که بیش از اندازه به گیاهان آب ندهیم. بعلاوه، آبیاری گیاهان خانگی با استفاده از شلنگ باعث میشود تا مگسهای سفید موجود پراکنده شوند.
حفاریهایی که کرمهای خاکی در خاک گیاهان انجام ميدهند، بهعنوان کودسازی طبیعی محسوب میشود. حفاریهای کرمها، یکی از مهمترین شیوهها برای ایجاد ساختار مناسب در خاک و رشد گیاهان است. اگر از کرمهای خاکی بهخوبی استفاده کنیم، این حشرات، آنزیمهای بیخطری را به گیاهان تزریق میکنند که برای مگس سفید یا سفیدبالک، آسیبزا هستند. هنگامی که سفیدبالکها شیره گیاهان را میمکند، این آنزیمها وارد بدن ش ده و باعث مرگ و حل شدن اسکلت خارجی میشود.
برخی از گیاهان بهصورت طبیعی، سفیدبالکها را نابود میکنند. برخی از این گیاهان را در ادامه معرفی میکنیم.
«گل جعفری» (Marigolds)
«گل همیشه بهار یا گل اشرفی» (Calendula)
«علفچشمه یا تیرتیزک آبی» (Nasturtiums)
«درخت گیلاس کشور پرو» (Peruvian cherry)
تمام این گیاهان، بوی آزاردهندهای برای سفیدبالکها دارند و باعث دفع آنها و کنترل مگس سفید میشوند.
وجود سفید بالک یا مگس سفید در گلخانه بهویژه بر روی سیبزمینی و فلفل، میتواند نشاندهنده کمبود منیزیم و فسفر باشد. «نمک انگلیسی اپسوم» (Epsom Salt) برای تأمین منیزیم مورد استفاده قرار میگیرد. برای این کار، میتوانیم ۱۲۵ گرم نمک را با یک گالون آب ترکیب کنیم و خاک گیاهان را با آن آبیاری کنیم. همچنین، میتوانیم یک یا دو قاشق نمک را پایه ریشه هر کدام از گیاهان و درختان بریزیم.
انواع زبالههای موجود در گلخانه یا باغ، میتواند منجر به زاد و ولد مگسهای سفید شود. در نتیجه، سعی کنیم تا باغ خود را شنکشی کنیم و برگ خشک، چوبها و آشغالهای زائد موجود را پاکسازی کنیم. سفیدبالکها، در زمینه زاد و ولد بسیار بدنام هستند. در نتیجه، رعایت استانداردهای بالای تمیزی در جلوگیری از شیوع مگس سفید، ضرورت فراوانی دارد. همچنین، نصب توریهایی با مشهای ریز نیز میتواند در جلوگیری از ورود این حشرات به داخل گلخانه مؤثر باشد.
استفاده از انواع روغنهای باغبانی بهویژه در پاییز، برای کنترل جمعیت آفات، افزایش مقاومت گیاهان در برابر اختلاف دما و اثرگذاری بیشتر آفتکُشها بسیار کاربردی است. در ادامه، هر کدام از این روغنها را معرفی میکنیم.
ترکیبات سالپیپست: یکی از رایجترین انواع آفتکشهای ارگانیک، ترکیبات گیاهی سالپیپست است. این روغنهای ترکیبی، در کنار مگس سفید از شیوع سایر آفات نیز جلوگیری میکند. با اسپری کردن روغن چریش، میتوانیم از افزایش جمعیت مگس سفید جلوگیری کنیم. این روغن، امنیت بسیار بیشتری نسبت به سموم شیمیایی دارد. بعد از اسپری اولیه، در ۷۲ ساعت آتی بهصورت مجدد سالپیپست را مورد استفاده قرار میدهیم تا از نابودی کامل مگس سفید مطمئن شویم. برای تأثیرگذاری بیشتر، بهتر است که اسپری را بهآرامی و با لانس سرکج مورد استفاده قرار دهیم. برای پیشگیری از آسیب رسیدن به حشرات مفید یا محافظ از جمله پروانهها و سایر حشرات گردهافشان، بهتر است که از روغن چریش در ساعات ابتدایی روز یا انتهایی عصر استفاده کنیم. در این زمانها، بسیاری از این حشرات فعالیتی ندارند و آسیبی نمیبینند.
روغن وینسان: روغن وینسان نیز یکی از محصولات ارگانیک برای حفظ مقاومت گیاهان زراعی و باغی در فصلهای سرد هستند. این محصولات، بهصورت غیرمستقیم بر روی کنترل عمومی آفات از جمله سفیدبالک و حفظ جمعیت این حشرات نیز مؤثر هستند.
تمام روغنها بهصورت تماسی مورد استفاده قرار میگیرد و ضروری است که سطح رویی و زیرین برگ را بهطور کامل آغشته به روغن کنیم.
نور خورشید، یکی از اصلیترین عوامل رشد گیاهان است و همچنین، نور مستقیم آفتاب، باعث دفع شدن سفیدبالک میشود و از افزایش جمعیت مگس سفید جلوگیری میکند. همچنین، با وجود جذابیت رنگ زرد یا سبز مایل به زرد برای مگس سفید، مگس سفید تمایل دارد تا از تابش مستقیم آفتاب دور بماند. در چنین شرایطی، استفاده از مالچهای آلمینیومی نیز بهخوبی نور آفتاب را بازتاب میدهند و به دفع مگس سفید کمک میکنند.
مایع ظرفشویی، کشنده طبیعی برای برای حشرات نرمتَن از جمله سفیدبالکها هستند. در این روش، تمام آنچه که برای نابودی سفیدبالکها نیاز داریم، آب و مایع ظرفشویی است. یک قاشق از مایع ظرفشویی برای هر گالون آب کفایت میکند. با ایجاد محلول، میتوانیم محلولپاشی را با اسپری کردن بر روی گیاه آغاز کنیم. مواجهه مگس سفید با محلول آب و مایع باعث نابودی حشره میشود در حالیکه آسیبی به گیاه وارد نمیشود. توجه داشته باشیم که در برخی مواقع، محلول آب و مایع ظرفشویی میتواند سوزاننده باشد. در نتیجه، ابتدا در مقیاس بسیار کم از آن استفاده کنیم و درصورتیکه متوجه شدهایم محلول مایعظرفشویی برای گیاه سوزاننده است، استفاده از آن را متوقف کنیم.
وجود سطوح پایینتر از نیتروژن در خاک، میتواند با مقاومت بیشتر گیاه در برابر مگس سفید میشود. با انواع کیت آزمایش خاک، میتوانیم سطح نیتروژن موجود در خاک را ارزیابی کنیم و در صورت بالا بودن سطح نیتروژن موجود در خاک، از انواع کودهای بدون نیتروژن استفاده کنیم تا با کمک آنها، سطح نیتروژن موجود در خاک را تنظیم کنیم. در برچسب این کودها، به سطح «N» موجود بر کود دقت نماییم. حدود ۴۰ PPM، میزان مناسبی از نیتروژن در خاک برای کشت انواع سبزیجات است. البته، استفاده از انواع کودهای حیوانی، با افزایش سطح نیتروژن خاک همراه است و میتواند به سرعت رشد گیاهان کمک کند.
اما بالا رفتن بیش از حد سطح نیتروژن در خاک، با نازک شدن برگها همراه است و در چنین شرایطی، مگس سفید ماده راحتتر میتواند تخمگذاری موفق داشته باشد. در مطالعهای بر روی تأثیر نیتروژن خاک بر تخمریزی مگس سفید، مشخص شد که تخم مگس سفید موجود بر روی گیاهانی با خاک دارای ۳۰۸ PPM نیتروژن، بقای بیشتری داشتند و سفیدبالکهای ماده نیز تخمریزی بیشتری انجام دادهاند. در حالیکه خاک گیاهانی با ۸۴ تا ۱۴۰ PPM نیتروژن، تعداد تخمریزی موفق بسیار کمتری از مگس سفید را نشان دادند.
«اسپری جلبک» (Seaweed Spray)، شرایط تخمریزی و تکثیر مگس سفید را از بین میبرد و در پی آن، جمعیت سفیدبالک کنترل میشود. همچنین، اسپری جلبک مزایای بسیار بیشتری دارد که باعث تقویت گیاهان میشود.
صدای برخی از پرندگان از جمله مرغهای مگسخوار، بهصورت طبیعی باعث دور شدن مگسهای سفید میشود. در نتیجه، یکی از راههای کنترل مگس سفید، ایجاد جذابیت برای پرندگان مورد نظر است. در این راستا، میتوانیم غذای مورد علاقه آنها را در ظرفهایی درون باغ یا گلخانه قرار دهیم یا لانه پرنده درست کنیم. همچنین، میتوانیم گیاههای بومی مورد علاقه پرندگان را در اطراف گلخانه یا باغ داشته باشیم و همچنین، کندههای درختان مرده را در اطراف باغ قرار دهیم تا بهصورت طبیعی، پرندگان در آنها لانه درست کنند.
«اسپری جدایه بومی قارچ» (Beauveria Bassiana) یکی از شیوههای کنترل مداوم مگس سفید در باغها است. این اسپریها، فرایند تولیدمثل و تغذیه سفیدبالکها را کُند میکند و در نهایت، باعث نابودی این آفت میشوند. استفاده از انواع اسپرسهای ارگانیک، آسیبی به محیط اطراف نمیزند و حشرات غیرهدف مانند زنبورها یا گردهافشانها را نیز از بین نمیبرد.
بهترین شیوههای کنترل مگس سفید، شامل استفاده از آفتکشهای ارگانیک، صابونهای باغبانی، جاروی هوشمند دستی و انواع حشرات شکارگر و پارازیتوئید مگس سفید است.
سادهترین راه برای درمان قطعی مگس سفید با بهکار بردن چند مرتبهای آفتکشهای ارگانیک امکانپذیر است. با توجه به اینکه انواع سموم شیمیایی با ایجاد مقاومت در این حشرات همراه هستند، نمیتوانیم برای مدتزمان زیاد یا دفعات مکرر از آنها استفاده کنیم. در حالیکه آفتکشهای ارگانیک هیچگونه مقاومتی در مگس سفید یا سفیدبالک ایجاد نمیکنند. البته در کنار استفاده از آفتکشهای ارگانیک، کاربرد کودهای حاوی فسفر و منیزیم و با نیتروژن پایین نیز مقاومت محصولات را افزایش میدهد. در نهایت، باغداری و کشاورزی اصولی و همچنین، استفاده از نژادهای تابآور نیز گیاهان و محصولات را از خطر سفیدبالک حفظ میکند.
حشراتی از جمله کفشدوزکها، بالتوریها و زنبورهای پارازیتوئید، مناسبترین حشرات شکارگر مگس سفید هستند. همچنین، کرمهای خاکی نیز با انتقال آنیزمهایی به گیاهان، باعث مسموم شدن و مرگ سفیدبالکها در هنگام خوردن شیره گیاهان میشوند. البته باید توجه داشته باشیم که در صورت استفاده از سموم شیمیایی، نمیتوانیم از حشرات شکارگر و قاتل بهرهببریم.
استفاده از مایع ظرفشویی و آب نیز میتواند باعث کاهش جمعیت مگس سفید شود. اما باید مراقب باشیم که باعث سوختگی در گیاهان نشود و همچنین، باقیمانده سمی آن در محصولات خوردنی از بین برود. با توجه به وجود باقیمانده مایع ظرفشویی بر محصولات، اگر در باغ یا گلخانه در حال کشت محصولات خوردنی هستیم، استفاده از آفتکشهای ارگانیک را پیشنهاد میکنیم. برای گرفتن اطلاعات بیشتر میتوانیم از متخصصان شرکت طوبا بایو کمک بگیریم.
Extension University 0f Missouri