Sunday، ۲۷ Khordaad ۱۴۰۳
پسیل پسته اصلیترین آفت درختان پسته در ایران است. با توجه به توانایی پسیل در ایجاد مقاومت و سازگاری با انواع سموم شیمیایی، مبارزه با این آفت و کنترل جمعیت پسیل پسته یکی از بزرگترین دغدغههای باغداران پسته است. در حالیکه آفت کش گیاهی آرتمیزیا اکو بهصورت ضربهای پسیل پسته را نابود میکند، باقیمانده سمی ندارد و هیچگونه آسیبی به حشرات مفید نمیزند و هیچ مقاومتی نیز ندارد. در این مطلب از مجله طوبایو، تمام راههای کنترل پسیل پسته را معرفی کرده و بهترین سموم برای پسیل پسته را نام میبریم.
صابونشویی، آفتکشهای ارگانیک، سموم شیمیایی و کنترل بیولوژیک تنها برخی از راههای کنترل پسیل پسته هستند. در ادامه، تمام این راهها را معرفی میکنیم.
کنترل پسیل پسته با صابونشویی
کنترل پسیل با آفتکشهای ارگانیگ
کنترل شیمیایی پسیل پسته
کنترل بیولوژیک پسیل
کنترل مکانیکی پسیل
کنترل پسیل پسته با گوگرد
استفاده از کود سیلیکات پتاسیم
همواره پیشگیری بهتر از درمان است و صابونشویی درختان پسته میتواند گزینه مناسبی برای پیشگیری باشد. باغداران پسته با صابونشویی مناسب درختان پسته، از افزایش جمعیت پسیل پسته جلوگیری میکنند. بهویژه اگر تعداد پسیل پسته بالغ موجود بر هر برگ زیر ۳ عدد باشد، صابونشویی درختان پسته با صابون نانووِت، میتواند جمعیت پسیل پسته را کنترل کند.
صابون نانووِت هیچگونه فرمالدهیدی ندارد و در نتیجه، باعث برگریزی درختان پسته نمیشود. همچنین، این صابون بهخودی خود باعث سبزینگی بیشتر گیاهان نیز میشود.
توانایی بالای پسیل پسته در ایجاد مقاومت نسبت به سموم شیمیای، باعث شده تا باغداران به استفاده از گوگرد یا آفتکُشهای ارگانیک روی بیاورند. با وجود اینکه آفتکشهای گیاهی گذشته تأثیرگذاری کمتری داشتند، اما سموم گیاهی و ارگانیک جدید قدرت کشندگی بسیار بالایی دارند. برای مثال، آرتمیزیا اکو (Artemisia Eco) یکی از آفتکشهای ارگانیک بسیار قدرتمند و شناخته شده برای پسیل پسته است. آرتمیزیا اکو از ماده مؤثره اکالیپتوس بهوجود میآید و در لحظه میتواند پسیلهای بالغ و پورههای پسیل پسته را نابود کند.
بهطور کلی، آفتکشهای ارگانیک بهصورت متمرکز و مستقیم بر روی یک آفت خاص اثرگذاری دارد و باعث نابودی آن میشود. در نتیجه، به سایر حشرات مفید آسیبی وارد نمیکند. در ادامه، تمام مزایای آفتکشهای ارگانیک را بیان میکنیم.
کشندگی ضربتی و درلحظه
عدم آسیب به سایر حشرات مفید مانند کفشدوزکها
نداشتن باقیمانده سمی و دوره کارنس
عدم ایجاد سوزش چشم و حساسیت پوستی برای باغداران
عدم آسیبهای زیستمحیطی برای سایر جانداران
البته آفتکشهای گیاهی نسبت به سموم شیمیایی هزینه بالاتری دارند اما وجود مزایای گفته شده، میتواند این هزینهها را منطقی کند.
سموم شیمیایی شناختهشدهای ازجمله کنسالت، دلتامترین، دیازینون یا موونتو برای نابودی پسیل پسته وجود دارند. درصورتیکه پسیل پسته بهطور کامل از کنترل خارج شده باشد، بسیاری از باغداران به ناچار از سموم شیمیایی استفاده میکنند. برخی از این سموم، در لحظه میتوانند باعث نابودی پسیل شوند. بهترین زمان استفاده از سموم شیمیایی برای کنترل پسیل پسته، با گرم شدن هوا در ماههای تیر و مرداد است. اما توجه داشته باشیم که استفاده از سموم شیمیایی با معایب بزرگی همراه است که در ادامه به آنها اشاره میکنیم.
مقاومت بیشتر پسیل
آسیب به باغداران پسته
وجود باقیمانده سمی و عدم امکان صادرات
آسیب به مصرفکننده
کاهش حجم حشرات مفید
کاهش کیفیت محصولات
وجود این عوارض باعث شده تا کنترل پسیل پسته با سموم شیمیایی، رو به کم شدن برود و باغداران بهسوی استفاده از گوگرد یا انواع آفتکشهای ارگانیک جلب شوند.
حشرات مفید و شکارگر ازجمله بالتوری، کفشدوزک هفت نقطهای، زنبور پسلوفاگوس و سنهای شکارچی هستند.
بالتوری
کفشدوزک هفت نقطهای
زنبور «پسلوفاگوس» (Psyllaephagus)
سنهای شکارچی
میکرو ارگانیسمها مانند قارچ پارازیتکننده
کنترل بیولوژیک سالمترین راه برای کنترل پسیل پسته است. بزرگترین مشکل این شیوه، عدم امکان استفاده از سموم شیمیایی است. با توجه به اثرات کشنده سموم شیمیایی بر تمام حشرات موجود در باغ، سموم شیمیایی میتوانند باعث از بین رفتن این حشرات مفید شوند.
کارت زرد چسبنده مهمترین شیوه برای کنترل مکانیکی پسیل پسته است. این کارتها، در جایگاه تله مورد استفاده قرار میگیرند و با بهدام انداختن پسیلهای بالغ، باعث کنترل جمعیت آفت میشوند. بسته به تعداد جمعیت پسیل، حدود ۴۰۰ تا ۲۰۰۰ عدد کارت زرد چسبنده میتواند یک هکتار باغ پسته را پوشش دهد. همچنین، بهترین زمان استفاده از این کارتها، در دوره زمانی اواخر اردیبهشت تا اوایل خرداد ماه است. البته، در صورت افزایش تعداد پسیل و وسعت زیاد باغ پسته، تأثیرگذاری این کارتها کاهش مییابد.
ضروری است که استفاده از کارت زرد چسبنده، پیش از تخمریزی پسیل انجام شود. در غیر این صورت، این کارتها بهتنهایی نمیتوانند از گسترش پسیل و ایجاد خسارت جلوگیری کنند.
در کنار کارت زرد چسبنده، شخم زدن در زمستان، آبیاری متناسب و بهکار بردن نژادهای مقاوم نیز میتوانند جزو راهکارهای کنترل مکانیکی پسیل پسته محسوب شوند. کنترل مکانیکی در کنار استفاده از آفتکشهای ارگانیک و بهرهمندی از حشرات مفید و شکارگر، میتواند باغدار را از سموم شیمیایی بینیاز کند. البته کارت زرد چسبنده برخی از حشرات مفید مانند زنبورهای پارازیتوئید را نیز جذب میکند. در نتیجه، هنگام استفاده از این کارتها، میزان فعالیت حشرات مفید را نیز در نظر بگیریم.
بهرهگیری از گوگرد یکی از کارآمدترین شیوههای کنترل پسیل در ایران است. البته این شیوه بهویژه در روزهای گرم و دمای بالای ۳۸ درجه میتواند به سوختن محصولات منجر شود. اما استفاده از گوگرد، معایب استفاده از سموم شیمیایی را در پی ندارد. همچنین، برخی از محدودیتهای موجود در استفاده از آفتکشهای ارگانیک را نیز بههمراه ندارد. بهطور خلاصه، اگر بتوانیم از برگسوزی جلوگیری کنیم، استفاده از گوگرد نیز میتواند بهعنوان یکی از مؤثرترین راه های کنترل پسیل در نظر گرفته شود.
استفاده از کودهای مناسب مانند کود سیلیکات پتاسیم میتواند گزینه مناسبی برای مقاومت بیشتر درختان پسته و جلوگیری از حمله پسیل باشد. با توجه به اهمیت مقاومت درختان در مواجهه با آفات، با کودهای مناسب میتوانیم از آسیب جلوگیری کنیم.
آفتکش آرتمیزیا اکو مؤثرترین و بهترین شیوه برای کنترل پسیل پسته است. همچنین، سمومی مانند استامیپراید و موونتو تنها برخی از محصولات کنترلکننده پسیل پسته هستند. در ادامه، تمام آنها را معرفی میکنیم.
«آرتمیزیا اکو» (Artemisia Eco)
«استامیپراید» (Acetamiprid)
«موونتو» (Movento)
«کالیپسو» (Calypso)
«مموری» (Memory)
همانطور که گفته شد، استفاده از گوگرد و انواع صابونها نیز برای کنترل پسیل پسته مورد استفاده قرار میگیرند.
آفت کش گیاهی یا ارگانیک آرتمیزیا اکو از ماه مؤثره اکالیپتوس بهدست آمده و بهصورت ضربهای انواع پسیل ازجمله پسیل پسته را از بین میبرد. این آفت کش هیچگونه باقیمانده سمی و دوره کارنسی ندارد. همچنین، آسیبی به سایر حشرات مفید و شکارگر مانند کفشدوزکها یا سنهای شکارگر نمیزند. در این ویدئو میتوانیم میزان اثرگذاری آرتمیزیا اکو و ماریا پرو بر روی پسیل را مشاهده کنیم.
برخی از باغداران برای کنترل پسیل از سرکه، جوش شیرین، آهک، تنباکو یا الکل استفاده میکنند. استفاده از چنین موادی در برخی موارد میتوانند کاربردی باشند. اما باید توجه داشت که چنین شیوههایی برای کنترل پسیل غیراصولی و غیراستاندارد بوده و میتواند با آسیبهای شدیدی به باغ همراه باشد. در نتیجه، استفاده از این موارد بههیچ عنوان پیشنهاد نمیشود.
پسیل پسته با افزایش دمای هوا و در ماههای گرم مانند تیر و مرداد افزایش مییابد. در نتیجه، مناسبترین زمان سمپاشی برای پسیل پسته، پیش از گرمتر شدن هوا و شروع تخمگذاری است که شامل تیر و مرداد و در برخی موارد، اواخر خرداد میشود. البته، صابونشویی قبلی و پیش از گسترش جمعیت پسیل، میتواند تا حد قابل توجهی جمعیت پسیل پسته را کنترل کند. صابون نانووِت بهترین گزینه برای کنترل پسیل پسته در زیر سطح زیان اقتصادی است. اگر در اواخر بهار و اوایل تابستان تعداد پسیلهای بالغ بر روی برگ درختان زیر سه عدد باشند. میتوانیم با صابون نانووِت بدون فرمالدهید درختان را شستوشو دهیم تا پسیلهای موجود نابود شوند.
آبیاری مناسب، شخم زمستانه، جمع آوری گیاهان موجود در زیر درختان و همچنین، استفاده از رقم مناسب برای درخت، میتواند مقاومت درخت را در برابر پسیل افزایش دهد. در ادامه، هر کدام از این موارد را بهطور کامل توضیح میدهیم.
آبیاری مناسب: برآورده کردن آب مورد نظر درخت پسته، بهشکل قابل توجهی با کاهش جمعیت پسیل در ارتباط است. در ماههای اردیبهشت و همچنین تیر و مرداد، درختان پسته نیاز به آبیاری مداوم و اصولی دارند.
شخم زمستانه: با شخم زدن زمین در ماههای دی و اواخر اسفند، میتوانیم از افزایش جمعیت پسیل و سایر آفات جلوگیری کنیم.
جمعآوری برگهای افتاده: برگهای موجود در زیر درختان، میتوانند تبدیل به محلی برای باقیماندن پسیل شوند. در نتیجه، همواره حفظ بهداشت باغ را در نظر داشته باشیم.
استفاده از رقمهای مقاوم: انواع پسیلها و بهویژه پسیل پسته، در مواجهه با برخی از رقمهای درخت پسته مقاومت کمتری دارند. برخی از رقمهای مقاوم پسته شامل فندقی، بادامی و حاجعبداللهی میشوند. از آنسو، درخت پسته احمدآقایی، اکبری و کلهقوچی در برابر پسیل پسته آسیبپذیر است.
با توجه به اینکه راههای کنترل پسیل پسته با هزینه و صرف زمان همراه هستند، جلوگیری از گسترش این آفت میتواند به صرفهجویی در هزینههای باغداری کمک زیادی کند.